Recht op wonen: meer dan een dak boven je hoofd?
Woonkosten swingen de pan uit. Al helemaal voor wie het financieel niet breed heeft. Opties zijn: hopen op een sociale huurwoning, maandelijks worstelen om rond te komen, toch verhuizen naar een goedkopere plek, … Welke keuzevrijheid rest er mensen die in armoede leven nog bij het vinden van een woonst?
Wooncrisis
Wonen staat al sinds geruime tijd onder druk. Koopwoningen in en rond centrumsteden worden vaak ver boven de initiële vraagprijs verkocht. Tweeverdieners uit de middenklasse slagen er zonder hulp van ouders niet in een eigen woonst aan te kopen. Maar wie onderaan de woonpiramide zit wordt het felst getroffen door deze crisis.
In onze vereniging gaan veel gesprekken over woonst. Zo kwam het vorige week nog aan bod. Een RuimteVaart-medewerker is al jaren thuisloos. Afhankelijk zijn van vrienden voor onderdak biedt niet alleen geen eigen 'thuis'plek maar ook voortdurende onzekerheid. Stabiel is zijn woonsituatie allerminst.
Hij heeft al een aantal jaren betaald werk. Op de privémarkt zijn huurprijzen echter torenhoog voor een alleenstaande. Graag wil hij zich in een regio iets verder van Leuven huisvesten. We deden onderzoek om te bekijken wat mogelijkheden op een sociale huurwoning zijn. Voorrangsregels in de gemeenten in kwestie stellen dat mensen die er geboren zijn of die er voor hun 18 jaar 10 jaar onafgebroken woonden voorrang hebben. Dit kan onze medewerker onmogelijk aantonen. Hij wordt dan ook afgeraden zich op de wachtlijst te laten opnemen, want in realiteit zal hij ondanks zijn situatie van thuisloosheid nooit in aanmerking komen. Dit is een wel heel strenge interpretatie van het begrip ‘lokale binding’.
Lokale binding & de meest kwetsbaren
Schrijnend lokaal beleid noemen wij dit. De meest kwetsbaren in de samenleving zijn noodgedwongen als kind al veel moeten verhuizen wegens stijgende prijzen en/of slechte kwaliteit van woning. Doorgaans belanden ze dan op een plek waar ze oorspronkelijk zelfs niet wilden wonen. 10 jaar onafgebroken woonst in dezelfde gemeente aantonen is in zo'n context een utopie. De gemeente slaagt er op die manier in om zowel die mensen met de grootste woonnood (nieuwkomers, mensen geboren in context van armoede) te weren als om de eigen wachtlijst drastisch te reduceren. Want wie insisteert met zo'n beleid om zich toch officieel op de wachtlijst voor sociale woonst te plaatsen? Zo kan de gemeente binnen een aantal jaar allicht fier uitpakken met een erg kleine lokale vraag naar sociale woonst, althans voor zover deze officieel opgetekend werd.
Het recht om te wonen waar ge u goed voelt
We raden de medewerker aan naar andere gemeenten te kijken. Uiteraard waar hij al langer zelf over nagedacht heeft. De gemeente waar hij geboren en getogen werd is voor hem geen optie.
Zo stelde onze medewerker: "Ge moet u goed voelen waar ge woont, want anders lopen er andere dingen mis. Ge wordt ziek, het loopt mis op uw werk, en binnen de kortste keren hebt ge alleen nog meer problemen."
En daar legt onze medewerker de vinger op de wonde van iets wat zo vanzelfsprekend zou moeten zijn: het recht om te wonen waar ge u goed voelt. Voor velen in Vlaanderen is dit basisrecht een ver van evident principe. Een Vlaams woonbeleid met een wachtlijst van 170.000 gezinnen op een sociale woning, een huurpremie waar je als wachtende op die lijst pas na 4 jaar recht op hebt als de huur die je noodgedwongen op de privémarkt moet betalen tenminste niet té hoog is om in aanmerking te komen, ... Een context die niet echt getuigt van een degelijk Vlaams woonbeleid voor wie (bijna) in armoede leeft.
Lokale noodhulp & Vlaams beleid
Toch blijven we hoopvol met een aantal positieve, lokale praktijken en signalen naar het Vlaamse beleid. Zo kondigde de stad Leuven vorige week een versoepeling aan van de Leuvense huurpremie. Al na één jaar kunnen alleenstaanden en gezinnen een huurpremie krijgen als men niet kan genieten van de Vlaamse huurpremie. Blij dat een stad daar inspringt waar Vlaams beleid steken laat vallen. Klopt dat dit noodhulp is. Klopt dat ander beleid hogerop beter zou zijn. Maar voor een aantal RuimteVaarders betekent dit het verschil tussen maandelijks niet of net wel rondkomen.
Op Vlaamse niveau trekt het Vlaams Netwerk tegen armoede aan de alarmbel met een noodplan. Zij stellen voor werk te maken van een systeem voor geconventioneerd verhuren, een renovatiepremie, snellere en bredere toekenning van de huurpremie aangezien hier veel voorwaarden aan zijn verbonden, een dwingendere aanpak bindend sociaal objectief voor sociale huurwoningen, afschaffing plafond van 15% sociale woningen per gemeenste en het stimuleren van woonmaatschappijen om bijkomend betaalbaar woonaanbod te creëren.
Wij voegen hier graag de afschaffing van de lokale voorrangsregels, die uitsluitend en discriminerend zijn, aan toe. Gemeenten hanteren deze regels, volgens het systeem van lokale binding, om zo de wachtlijsten kort te houden. We vrezen voor nog meer uitsluiting en discriminatie bij het invoeren bij de fusie van huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren in 2023, als lokale binding nog meer het leidende principe wordt. Hier zou het Vlaamse beleid moeten reageren, om te strenge en onrealistische lokale voorrangsregels te bestraffen.
De weg moet gaan naar recht op wonen daar waar je je goed voelt!
Meer weten over de weg naar meer betaalbare woonst voor wie het financieel moeilijk heeft? Het Netwerk tegen armoede deelt deze in de nota 'Investeren in sociale en private huurmarkt'.
Laatste nieuwsberichten
Een kwaliteitsvol stekje voor iedereen!
Proficiat, jij hebt een stekje gevonden!
1. Neem het mee & draag er zorg voor.
2. Geef het een gepast plekje. Of geef het aan iemand die dit stekje verdient.
3. Deel een foto van dit stekje, tag @deruimtevaart met #woneninleuven.
Zo kan dit stekje verder groeien.
Want wij wensen voor iedereen in Leuven een kwaliteitsvol plekje om te wonen.
De RuimteVaart vzw zoekt speel-vrijwilliger bij gezinsactiviteiten in zomervakantie
Gezinswerking WIJLAND is een deelwerking van de RuimteVaart, waar kinderen, ouders en begeleiders samen spelen en groeien. Tijdens gezinsactiviteiten komen ouders en kinderen samen om even de zorgen aan de kapstok te hangen en een fijne tijd te beleven.
WIJLAND is om zoek naar speelvrijwilligers voor de zomervakantie.
2 begeleiders (V/X/M) gezocht voor ons sociaal restaurant ! (60% onbepaalde duur en 80% functie tot eind 2025, mogelijk verlengbaar)
Na 14 jaar gaat restaurant begeleider Ria met pensioen. Begeleider Toon gaat terug dichter bij huis aan de slag. Dus zoeken begeleider Kristof en ons team twee fijne nieuwe collega's om dit top-team verder te zetten!